GIDA
BU SAYFA HAZIRLIK AŞAMASINDADIR.......
2011
TARIM BAKANLIĞI: http://www.tarim.gov.tr/TarimPortal.html .// http://www.kkgm.gov.tr/ .//
2010
GIDA: http://www.tgdf.org.tr/turkce/ .//
Türkiyede Yetişen Meyveler
Türkiyede yetişen bazı meyveler gruplandırılarak aşağıda listelenmiştir.
Sert Çekirdekli Meyveler
Erik // Şeftali // Kayısı // Kiraz // Vişne // Karayemiş // Kızılcık // İğde // Yemişen // Kuşburnu //
Yumuşak Çekirdekli Meyveler
Elma // Armut // Ayva // Ünnap // Kocayemiş // Muşmula //
Sert Kabuklu Meyveler
Ceviz // Badem // Fındık // Antepfıstığı // Kestane // Çamfıstığı //
Üzümsü Meyveler
Üzüm // Çilek // Dut // Karadut // Ahududu // Böğürtlen // Frenküzümü // Bektaşiüzümü // Mersin //Gilaboru // Kırmızıdalçileği //
Subtropik Meyveler
Limon // Portakal // Mandarin // Altıntop(Greyfurt) // Turunç // Şadok // Laym // Bergamot // Kamkat // Kırmızılimon // Tatlılimon // Nar // Trabzonhurması // İncir // Kivi //
Pikan // Artvinhurması // Zeytin // Yenidünya // Avokado // Fejoa // Hintinciri // Ağaçkavunu //
Keçiboynuzu //
Tropik Meyveler
Mango // Guava // Papaya // Liçi // Anona // Muz // Ananas // Hurma //
Kava Biberi // Limon // Domates // Patlıcan // Turp // Bakla // Havuç // Pırasa //
Marul // Patates // Brüksel Lahanası // Biber // Kabak // Kırmızı Pancar //
Ispanak // Taze Fasulye // Semizotu // Karnabahar // Maydanoz // Salatalık //
Bezelye // Brokoli // Soğan (Kuru) (Allium cepa) // Sarımsak (Allium sativum) //
LAHANA (Brassica oleracea) //
Eti yenen ve yenmeyen hayvanlar
Sual: Eti yenen ve yenmeyen hayvanları, liste halinde bildirebilir misiniz?
CEVAP
Karada yaşayan hayvanlar ve kuşlar için, hadis-i şerifte şöyle bildirilmiştir:
(Köpek dişi olan yırtıcı hayvanlar ve pençesiyle avlanan kuşlar yenmez.) [Müslim]
Eti yenmeyen kara hayvanları:
Domuz, kurt, ayı, aslan, kaplan, pars, leopar, panda, panter, çita, jaguar, puma, sincap, samur, sansar, kokarca, goril, maymun türleri [şempanze, babun, gibon, orangutan], sırtlan, fil, köpek, kedi, kunduz, porsuk, vaşak, çakal, tilki, gelincik gibi, avını köpek dişiyle yakalayan yırtıcı hayvanlar yenmez. [Şafii’de tilki, sırtlan, samur, sincap ve gelincik yenir.]
Eti yenen kara hayvanları:
Zürafa, kanguru, tavşan yenir. Eti yenen davar [koyun, keçi], sığır [manda, inek, boğa], deve gibi evcil hayvanların, yabani olanları da yenir. Mesela buffalo, bizon yabani sığırdır. Lama yabani devedir. Yani bunlar yenir. Keçinin yabanisi sayılan dağ keçisi, geyik, ceylan, antilop yenir. Yabani koyunlar da yenir. Evcil at, tenzihen mekruhtur. Midilli, bir at türüdür. At eti, Şafii ve Hanbeli’de helal, Maliki’de haramdır. Yabani atlar yenir. Evcil eşek yenmez. Yabani eşek denilen zebra yenir.
Eti yenmeyen kuşlar:
Avını pençesiyle yakalayan ve leş yiyen, çaylak, kartal, kerkenez, kuzgun, akbaba, leş kargası, yarasa, atmaca, şahin, martı, leylek, flamingo, egret, kelaynak gibi kuşlar yenmez.
Haşaratlar da yenmez:
Haşarat, yani toprak içinde yuvası olan küçük hayvanlar, helal değildir. Fare, akrep, yılan çeşitleri, kertenkele, timsah, kene, semender, kurbağa, kaplumbağa, salyangoz, arı, sivrisinek, karasinek, köstebek, kirpi, tahtakurusu, bit, pire gibi haşarat yenmez. [Şafii ve Maliki’de, kirpi ve kertenkele yenir.]
Eti yenen kuşlar:
İğrenç olmayan, leş yemeyen, avını pençesiyle yakalamayan kuşlar yenir.
Saksağan, kumru, bülbül, kanarya, muhabbet kuşu, keklik, sülün, bağırtlan kuşu, güvercin, bıldırcın, tarla kargası, tavus, kırlangıç, baykuş, papağan, turna, saka kuşu, çalı kuşu, ispinoz, serçe ve sığırcık gibi kuşlar helaldir. Hüthüt [ibibik] mekruhtur. [Martı Hanefi ve Hanbelî’de yenmez. Maliki’de martı ve balıkçıl yenir. Şafii’de kırlangıç, tavus, hüthüt, papağan yenmez. Martı, balıkçıl gibi deniz kuşları yenir.]
Eti yenen kümes hayvanlarının yabanileri sayılan karatavuk, yabani ördek, yabani kaz, kuğu gibiler yenir. Hindinin yabanisi sayılan deve kuşu yenir.
Deniz hayvanları:
Hanefi hariç diğer üç mezhepte, deniz ürünlerinin hepsi yenir.
Hanefi’de balık şeklinde olmayan hiçbir deniz ürünü yenmez. Mesela, ahtapot, kalamar, mürekkep balığı, denizhınzırı, denizatı, denizaygırı, denizanası, denizayısı gibi hayvanlar ve yengeç, midye, istiridye, ıstakoz, kerevit, karides, deniz salyangozu gibi deniz haşaratı yenmez. Somon, kalkan, yunus, köpek balığı ve yılan balığı yenir.
Necaset yiyen hayvan
Sual: Necaset yemiş olan hayvanı yemek caiz midir?
CEVAP
Tezek ve başka necis şeyleri yiyen hayvanın eti kokarsa yemesi mekruhtur. Temiz şeyle beslenip, pis kokusu kalmazsa caiz olur.
Necaset yemiş olan tavuk, koyun ve sığırı hemen kesip yemek mekruhtur. Tavuğu 3, koyunu 4, sığır ve deveyi 10 gün hapsetmek, yani necaset yedirmeyip temiz gıdayla beslemek gerekir. Şafii’deyse deve 40, sığır 30, koyun 7, tavuk 3 gün hapsedilir.
Nereleri yenmez?
Sual: Eti yenen hayvanların yenmeyen yerleri nelerdir?
CEVAP
Eti yenen her hayvanın 7 yeri yenmez. Bunlar, akan kan, idrar aleti, hayaları [koç yumurtası], bezleri [guddeleri], safra kesesi, dişi hayvanın önü ve idrar kesesidir.
Kesmeden öldürülenler
Sual: Kesmeden öldürülen hayvanlar yenir mi?
CEVAP
Kesmeyip de, bir yerine bıçak saplayarak, alnına vurarak veya boğarak veya ilaçlayarak, elektrikleyerek öldürülen kara hayvanları, leş olur. Bunları yemek haram olur.
Hayvandan çıkanlar
Sual: Ölen hayvandan çıkarılan peynir mayası ve süt temiz midir?
CEVAP
Yalnız süt emip başka bir şey yememiş olan küçük kuzuların öldükten sonra karınlarından çıkarılan peynir mayaları temizdir. Koyun, sığır gibi ölmüş hayvanların memelerinden çıkan sütler de temizdir.
Hayat alameti varsa
Sual: Diri olup olmadığı belli olmayan hayvan boğazlanırsa yenir mi?
CEVAP
Hasta veya bayıltılan bir hayvan, diri olup olmadığı bilinmiyorsa, boğazlanırken hareket ederse veya diri hayvandaki gibi kan çıkarsa yenir. Çünkü bunlar hayat alametidir. Hayat alameti yoksa yenmez.
Salam ve jambon
Sual: Salam ve jambon yemek caiz mi?
CEVAP
Avrupa’da genel olarak salam, domuz etinden yapılır. İnek etinden de yapılanı vardır. Türkiye’de inek etinden yapılıyor. Jambon, Fransızca domuz sucuğu, domuz pastırması demektir. Fakat Türkiye’de inek etinden yapılıyorsa, yenmesinde mahzur olmaz. Sırf isminden dolayı bir gıdaya haram denmez.
Hayvana tecavüz
Sual: Çoban tarafından tecavüze uğrayan keçi kesilirse, etini yemek caiz olur mu?
CEVAP
Evet, caizdir. (S. Ebediyye)
İhtiyaç halinde mezhep taklidi
Sual: İhtiyaç olunca diğer mezhepleri taklit ederek deniz haşaratı yenir mi?
CEVAP
Mezheplerdeki farklı hükümlerin rahmet olduğu hadis-i şerifle bildirilmiştir. Zaruret veya ihtiyaç olunca, başka mezhep taklit edilerek, o mezhepteki helal olan bir hayvan yenir. Mesela kirpi etinin ekzama, kaşıntı, sedef, baras gibi deri hastalıklarına ve gelincik denilen fil hastalığına iyi geldiği Hayat-ül hayvan kitabında yazılıdır. Hanefi ve Hanbeli mezhebinde kirpi eti yemek haramdır. Şafii ve Maliki mezhebinde caizdir. Tesirli başka mubah bir ilaç yoksa, hastanın, bu iki mezhepten birini taklit ederek kirpi eti yemesi caiz olur. Kirpinin başını besmeleyle kesmek gerekir. Kirpi insanların yanında başını gizler, suya konunca başını çıkarır. Böylece başını kesmek kolay olur.
Aç kalıp kendi mezhebine göre helal olan yiyecek bulamayan kimse, başka mezhepte helal olan bir yiyeceği yer. Hiçbir mezhepte de çare bulamazsa, ölmeyecek kadar haram olan gıdadan yiyip içmesi caiz olur. (Hadika)
Başka mezhebi gözetmek
Sual: Kendi mezhebinde caiz; fakat başka mezhepte haram olan bir şeyi yememek evla değil midir? Mesela tilki eti Şafii’de helal, Hanefi’de haramdır. Şafiilerin de yememesi uygun olmaz mı?
CEVAP
Elbette diğer mezhepleri de gözetmek müstehab olur, iyi olur. Mesela Şafiiler deniz haşaratı yemese iyi olur.
Şafii’de kadına dokunmak abdesti bozar. Hanefiler de kadına dokununca abdest almaları müstehab olur, iyi olur. Almasalar da caiz; ama öteki hak mezheplere de uymak müstehab olur.
Yenmeyen hayvanlar
Sual: Bazıları, (Köpek, yılan, kartal gibi bütün hayvanlar helaldir. Domuzdan başka hiçbir hayvan haram değildir. Domuzun da yağı, derisi ve gerisi helaldir. Hiçbir hadise inanılmaz) diyorlar. Peygamber efendimiz 23 yıl dini tebliğ etmedi mi? 23 yıl içinde neyin haram, neyin helal olduğunu bildirmedi mi? Köpeğin helal olduğunu bildiren hiçbir kitap var mıdır? Bunlar Peygamber efendimizin bildirdiklerine niye inanmıyorlar?
CEVAP
Bir hayvan leşse, eti pis, yağı ve kanı temiz olmaz. Kur’an-ı kerimde açıkça yazmıyor diye domuzun pisliğine helal denir mi hiç?
Bunların hadis-i şeriflere inanmamalarının birkaç sebebi olabilir:
1- Resulullahın yalan veya yanlış söyleyeceğini sanmış olabilirler. Peygamber efendimizin doğru, emin olduğu birçok âyet-i kerimeyle bildiriliyor. Hâşâ Allahü teâlânın helal ettiklerine haram demiş olsaydı, Allahü teâlâ müdahale etmez miydi? İşte bir âyet-i kerime meali:
(Eğer o [Peygamber] bize atfen, bazı sözler uydursaydı, biz onu kıskıvrak yakalayıp can damarını koparır, helak ederdik, hiçbiriniz de buna engel olamazdınız.) [Hakka 44–47]
Demek ki, Peygamber efendimizin Kur’an-ı kerime aykırı bir şey söylemediği, bu âyet-i kerimeyle de sabittir. Şu halde, Resulullah efendimizin haram ettiği her şey Kur’ana uygundur. Ona uymak Kur’ana uymak olur. Birkaç âyet-i kerime meali:
(İhtilaflı bir işin hükmünü öğrenmek için Kur'ana ve Sünnete bakın!) [Nisa 59]
(İhtilaflı şeyleri insanlara açıklayasın diye bu Kitabı sana indirdik.) [Nahl 44, 64]
(Resulüme uyun ki, doğru yolu bulun!) [Araf 158, Nur 54]
(Resule itaat eden, Allah’a itaat etmiş olur.) [Nisa 80]
(O nebi, güzel şeyleri helal, çirkin şeyleri haram kılar.) [Araf 157]
2- Eshab-ı kiramın yalan söylediğini sanıyorlardır. Eshab-ı kiram Tevrat’ta, İncil’de ve Kur’an-ı kerimde övülmüş, her birinin Cennetlik olduğu açıkça bildirilmiştir. Bir âyet-i kerime meali şöyledir:
(Mekke’nin fethinden önce Allah için mal verip savaşanlar, daha sonra mal verip savaşanlarla eşit değildir. Onların derecesi, sonradan Allah yolunda harcayıp savaşanlardan daha yüksektir. Fakat Allah hepsine de en güzel olanı [Cenneti] vaad etti.) [Hadid 10]
Âyet-i kerimede, sapıklara fırsat vermemek için, ve küllen vaadallahü hüsna buyuruluyor. Yani Allah her birine Cenneti söz vermiştir buyuruluyor. Fazilet bakımından, Mekke’nin fethinden önce Müslüman olanlar, daha sonra Müslüman olanlardan elbette üstündür. Ama hepsi de Cennetliktir.
Hepsinin Cennetlik olduğuna dair başka bir âyet-i kerime meali:
(Muhacirlerin ve Ensarın [Muhacir eshaba yardım edenlerin] önce gelenlerinden ve bunların yolunda gidenlerden Allah razıdır ve bunlar da, Allah’tan razıdır. Allah bunlar için, altından ırmaklar akan Cennetler hazırladı. Bunlar Cennetlerde sonsuz olarak kalacaklardır.) [Tevbe 100]
3- Resulullah da, Eshab da doğru söyledi. Ama hadis âlimleri yalan söylemiş sanabilirler. Âlimlere itimat etmemizi Allahü teâlâ bildiriyor. (Bilmiyorsanız âlimlere sorun) buyuruyor. (Nahl 43)
Peygamber efendimiz de buyuruyor ki:
(Âlimlere tâbi olun.) [Deylemi]
(Âlimler, Peygamberlerin vârisleridir.) [Tirmizi]
(Âlimler rehberdir.) [İ.Neccar]
Bu iddia sahipleri başka dinden olabilirler. Müslümanmış gibi gözüküp müslümanların itikadlarını bozmak istiyorlardır. Geriye, başka ihtimal kalmadı zaten.
ACIBALIK (Rhodeus seiceus amarus)
AFANGUS (Aphanius fasciatus)
AKYA (Lichia amia)
ANKARA ÇAMURBALIĞI (Neomacheilus angorae)
AY BALIĞI (Mola mola)
AYNALI SAZAN (Cypnnus carpio)
BAKALYARO (Merlangius merlangus)
BARBUNYA (Mullus barbatus)
BERBER BALIĞI ( Anthias anthias )
BERLAM (Merluccius merluccius)
BIYIKLI BALIK (Barbus barbus)
BODUR YAYIN (lctalurus melas)
BÜYÜKBAŞ KAYABALIĞI (Gobius (Ponücola) kessleri)
CAMGÖZ KÖPEKBALIĞI (Galeorhinusgaleus)
ÇAÇA (Sprattus sprattus)
ÇAMUKA (Atherina hepsetus)
ÇAPAK BALIĞI (Abramis brama)
ÇİPURA (Spanıs aurata)
ÇİTARİ (Boops salpa)
ÇİZGİLİ MERCAN (Uthognathus mormynıs)
ÇİZGİLİ ORKİNOS (Katsowonus pelamis)
GAMBUSYA (Gambusia affims)
GELİNCİK (Gaidropsanıs mediterraneus)
GÖKKUŞAĞI ALABALIK (Salmo gairdneri)
GÖL ALABALIĞI (Salmo trutta lacustris)
GÖRDEK (Ruülus rubilio)
GÜMÜŞ (Atherma boyeri)
GÜMÜŞ HAVUZBALIĞI (Carassius auratus gibelio)
GÜMÜŞ SAZAN (Hypophtalmichthys molitmc)
GÜNEŞ (Coris julis)
HAMSI (Engraulis encrasicolus)
HASKEFAL (Mugu cephalus)
HAVUZ BALIĞI (Can-asius carrasius)
HOROZBİNA (Parablennius gattorugine)
HOROZBİNA (Blennius fluviatilis)
İNCİ BALIĞI (Albunus albunius)
ISKARMOZ (Sphyraena sphyraena)
İSKORPİT (Scorpaena porcus)
İSPARİ İSPAROZ (Diplodus annıüaris)
İSTAVRİT (Trachurus trachurus)
İSTRONGİLOS (Spicara smaris)
İZMARİT (Maena smans)
KABABURUN (Chondrostoma nasus)
KADİFE BALIĞI (Tınca tinca)
KAĞIT BALIĞI (Trachipetnıs trachypetrus)
KALKAN (Psetta maxima)
KANATLI KIRLANGIÇ (Cephalacanthus volitans)
KARAGÖZ (Diplodus vulgaris)
KAYIŞ BALIĞI (Ophidion barbatum)
KEDİ BALIĞI (Scyliorhinus canicula)
KELER (Squatina sguatina)
KIKLA LAPİN (Labrus berggylta)
KIRLANGIÇ (Trigüa lucema)
KIRMA MERCAN (Pagellus aceme)
KIRMIZI HAVUZBALIĞI
KIZILGÖZ (Rutilus mtilus)
KIZILKANAT (Scardinius eıythrophthalmus)
KOCAAĞlZ (Aspius aspius)
KOLYOZ (Scomber japonicus)
KÖMÜRCÜ KAYASI (Gobius niger)
KÜÇÜK KAYABALIĞI (Gobius (Ponücola) syrman)
KUM TRAKONYASI (Trachmus araneus)
KUPES (Boops boops)
KURBAĞA BALIĞI (Uranoscopus scaber)
LAHOZ/GİRİDA (Epinephelus aeneus)
LEKELİ MERCAN (Pagellus bogaraveo)
LERKİT BALIĞI (Rutilus frisu)
LEVREK (Dicentrarhus labrax)
LİPSOZ (Scorpaena scrofa)
LÜFER (Pomatomus saltator)
MALTA PALAMUDU (Naucrates ductor)
MAVİ-KEFAL (Chelon labrosus)
MAZAK (Trigloporus lastoviza)
MELANURYA (Oblade melarıura)
MERCAN (Pagellus erythnnus)
MEZGİT (Merlarıgius euxmus)
MIĞRI (Conger conger)
MİNAKOP (Umbma cirrosa)
MİNİ İNCİ BALIĞI (Phoxinus phoxinus)
MÜREN (Murenea helena)
NOKTALI İNCİBALIĞI (Albumus bıpunctatus)
ÖRDEK BALIĞI (Labrus nüxtus)
ORFOZ (Epinephelus guaza)
ORKİNOS (Thunnus thynnus)
OT SAZANI (Ctenopharyngodon idella)
PALAMUT/TORİK (Sarda sarda)
PAPAĞAN BALIĞI (Sparisoma cretense)
PİSİ (Pleuronectes platessa)
PULLU SAZAN (Cyprinus carpio)
LAPAZ BALIĞI (Chromis chromis)
RİNA (Dasyatis pastmaca)
SARDALYA (Sardine pilchardus)
SARIAĞIZ (Argyrosomus regius)
SARIGÖZ (Spondyliosoma cantharus)
SARIKUYRUK (Seriola dumerili)
SİNAĞRİT (Dentex dentex)
SİVRİBURUN KARAGÖZ (Diplodus puntazzo)
SİYAH SAZAN (Mylophaıyngodan piceus)
SOMON (Salmo salar)
SUDAK (Stizostedion fucioperca)
TAHTA BALIĞI (Blicca bjoerkna)
TAŞALTI BALIĞI (Cottus gobio)
TAŞISIRAN BALlĞl (Cobitis taenia)
TATLISU KAYABALIĞI (Proterorhmus mannoratus)
TATLISU KEFALI (Leuciscus cephalus)
TATLISU KOLYOZ BALIĞI (Chalcalbumııs chalcoides)
TATLISU LEVREĞÎ (Perca lluviatHîs)
TATLISU SARDALYASI (Clupeonella abrau muhusi)
TEKIR (Mullus surmuletus)
TİRSİ (Alosa fallax)
TRAKONYA (Trachinus draco)
TRAKYA LEVREĞÎ (Gymnocephalus cemua)
TRANÇA (Pagrus ehrenbergi)
TURNA BALIĞI (Esox lucius)
UÇAN BALIK (Exocoetus vofitans)
USKUMRU (Scomber scombrus)
ÜZGÜN (Callionymus lyra)
VATOZ (Raja clavata)
YAYIN (Silunıs glarıis)
YAZILI HANİ (Serranus scriba)
YILAN BALIĞI (Anguilla anguilla)
ZARGANA (Belone belone)
ZURNA BALIĞI (Scomberesox saurus)
| BALIK DETAYLARI ( RESİMLİ DETAYLAR HAZIRLIK AŞAMASINDA) .// |
